POLAND’S ROLE IN SHAPING A NEW SECURITY ARCHITECTURE IN CENTRAL AND EASTERN EUROPE
DOI:
https://doi.org/10.29038/2524-2679-2025-02-154-175Keywords:
Poland, Ukraine, diplomatic strategy, Russian-Ukrainian war, strategic partnership, European Union, NATO, humanitarian support, cultural diplomacy, international security, information policy, diplomatic relations, Central and Eastern EuropeAbstract
This article presents a comprehensive analysis of the Republic of Poland’s dip- lomatic strategy in supporting Ukraine during the full-scale Russian-Ukrainian conflict that began in 2022. The authors examine the political, security, humani- tarian, educational, cultural, and informational dimensions of Polish assistance, portraying Poland not only as an ally but also as an active architect of a new regional security system. The study explores instruments of military aid, diplo- matic lobbying within the EU and NATO, humanitarian responses to mass mi- gration, support for Ukrainian students and scholars, and mechanisms of cul- tural diplomacy. Particular attention is paid to Poland’s role in building coalitions with Central and Eastern European and Baltic states, as well as to the challenges arising from internal political polarization and economic tensions (notably the “grain crisis”). For the first time in Ukrainian academic discourse, the article systematizes approaches to assessing Poland’s proactive diplomacy during war- time and highlights the prospects for institutionalizing a long-term bilateral stra- tegic alliance after the conflict. The study is based on a combination of histori- cal-comparative, institutional, and discursive methodological approaches, which allow for a multi-dimensional understanding of Polish-Ukrainian relations in the 2022–2025 period. The results demonstrate the transformation of bilateral rela- tions from a model of “solidarity partnership” to a format of sustainable strategic alliance, which may serve as the foundation for a new security architecture in Central and Eastern Europe.
References
1. Bobrovska, K. Yu. (2025). Kulturna dyplomatiia Ukrainy yak skladova natsionalnoi bezpeky. Retrieved from https://naub.oa.edu.ua/kulturna-dyplomatiya-ukrayiny-yak-skla- dova-natsionalnoyi-bezpeky/ (data zvernennia: 17.06.2025) (in Ukrainian).
2. Buslenko, V. (2024). Ukrainsko-polski vidnosyny v 2022–2024 rr. Visnyk Prykar- patskoho universytetu. Seriia: Politolohiia, 19, 36–41. https://journals.pnu.if.ua/index.php/ politology/article/view/178/174 (in Ukrainian).
3. Vidkynuvshy istorychni rozbizhnosti. Yak Polshcha stala oporoiu Ukrainy u viini z RF. (2023, 10 liutoho). Retrieved from https://www.rbc.ua/rus/news/vidkinuvshi-istorichni- rozbizhnosti-k-polshcha-1676052680.html (data zvernennia: 17.06.2025) (in Ukrainian).
4. Vidkynuvshy istorychni rozbizhnosti. Yak Polshcha stala oporoiu Ukrainy u viini z RF. (2023, 10 liutoho). Retrieved from https://www.rbc.ua/rus/news/vidkinuvshi-istorichni- rozbizhnosti-k-polshcha-1676052680.html (data zvernennia: 17.06.2025) (in Ukrainian).
5. Denysiuk, S. H., Fokin, Ya. F. (2024). Perspektyvy spivpratsi Ukrainy z mizhnarod- nymy orhanizatsiiamy v konteksti rosiisko-ukrainskoho konfliktu: analiz i prohnozy. Irpin- skyi yurydychnyi chasopys, vyp. 3(16). Retrieved from https://api-ir.dpu.edu.ua/server/api/ core/bitstreams/742c0a96-d188-44ec-ae17-c54d60832b46/content (in Ukrainian).
6. Zhelikhovskyi, S., Tykhonenko, I. (2023). Zovnishnopolitychni initsiatyvy Respub- liky Polshcha na pidtrymku Ukrainy u rosiisko-ukrainskii viini. Acta de Historia & Po- litica Saeculum XXI, Special Issue, 62–71. https://ahpsxxi.org/index.php/journal/article/ view/96/79 (in Ukrainian).
7. Katsimon, O. (2024, 10 lystopada). Polshcha opublikuvala spysok viiskovoi dopo- mohy dlia Ukrainy. Retrieved from https://suspilne.media/876583-polsa-opublikuvala-spi- sok-vijskovoi-dopomogi-dla-ukraini/ (data zvernennia: 17.06.2025) (in Ukrainian).
8. Maslii, O. M., Vlasov, A. P., Poliashov, S. V., Chebotarov, O. S., Lytvynovskyi, S. A. (2020). Shchodo osoblyvostei lohistychnoho zabezpechennia Zbroinykh Syl Ukrainy v su- chasnykh umovakh. Visnyk naukovykh prats Viiskovoi akademii, № 2(14), ch. II, 178–186. https://doi.org/10.37129/2313-7509.2020.14.2.178-186/ (in Ukrainian).
9. Perepelytsia, H. (2021). Dyplomatiia Prezydenta Zelenskoho v urehuliuvanni rosiis- ko-ukrainskoho konfliktu na Donbasi. Ukrainskyi dyplomatychnyi shchorichnyk, vyp. XXII, 745–762. https://ud.gdip.com.ua/wp-content/uploads/2022/01/72-2021.pdf (in Ukrainian).
10. Pitel, N. Ya. (2023). Ahrarnyi eksport Ukrainy v umovakh viiny. Ekonomika ta up- ravlinnia APK, № 2, 45–56. https://econommeneg.btsau.edu.ua/sites/default/files/visnyky/ economika/pitel_2_2023-45-56.pdf (in Ukrainian).
11. Polshcha hotuie dlia Ukrainy 47-y paket viiskovoi dopomohy. Yevropeiska pravda. (2025, travnia 16). https://www.eurointegration.com.ua/news/2025/05/16/7211723 (in Ukrainian).
12. Polshcha stala liderom u pidhotovtsi ukrainskykh viiskovykh – ponad 28 tysi- ach osib. Yevropeiska pravda (2024, November 10). https://www.pravda.com.ua/ news/2024/11/10/7483745/ (data zvernennia: 17.06.2025) (in Ukrainian).
13. Ukrainski studenty u Polshchi: statystyka 2023 roku. NV.ua. URL: https://nv.ua/ukr/ ukraine/events/ukrajinski-studenti-v-polshchi-statistika-2023-novini-ukrajini-50384125. html (data zvernennia: 12.06.2025) (in Ukrainian).
14. Khto vynen i shcho robyty. Yak zerno posvarylo Ukrainu z yevropeiskymy su- sidamy. (2023, 25 kvitnia). Retrieved from https://www.dsnews.ua/economics/zerno-roz- bratu-26042023-478432 (data zvernennia: 17.06.2025) (in Ukrainian).
15. Announcements of new Western military support for Ukraine. (2025). Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW). Retrieved from https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/analy- ses/2025-02-25/announcements-new-western-military-support-ukraine-day-1098-war (in English) (accessed: 17.06.2025).
16. Carnegie Endowment for International Peace. (2023). The Polish-Ukrainian Bond Is Here to Stay. Retrieved from https://carnegieendowment.org/europe/strategic-eu- rope/2023/10/the-polish-ukrainian-bond-is-here-to-stay?lang=en (accessed 17.06.2025) (in English).
17. Centre for Comparative Studies of Civilisations, Jagiellonian University. (2022).
Cultural diplomacy and historical partnership. Retrieved from https://psc.uj.edu.pl/en_US/start/-/journal_content/56_INSTANCE_NsUbSe3eDNxP/30300043/151353193 (accessed 17.06.2025) (in English).
18. Changing the Importance of Poland in the Security Policy of the United States in the Context of the War in Ukraine (2023). Retrieved from https://www.pp-2023-1-04.pdf (accessed 17.06.2025) (in English).
19. Defining Ukraine’s Victory (2023). Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM). Retrieved from https://www.pism.pl/webroot/upload/files/Raport/PISM%20Report%20-%20 Defining%20Ukraine%E2%80%99s%20Victory.pdf (accessed 17.06.2025) (in English).
20. Duży wzrost liczby studentów z Ukrainy. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Retrieved from https://www.gov.pl/web/nauka/duzy-wzrost-liczby-studentow-z-ukrainy- nowy-raport-opi-cudzoziemcy-na-uczelniach-w-polsce (accessed 17.06.2025) (in Polish).
21. EU-Ukraine Solidarity Lanes. Lifeline for Ukrainian economy, key for global food security (2024). European Commission. Brussels. Retrieved from https://ec.europa.eu/com- mission/presscorner/api/files/attachment/878620/Factsheet_EU-UA_Solidarity_Lanes_ EN.pdf.pdf (accessed 17.06.2025) (in English).
22. Forostyna, O. (2024, July 8). Reinvention of Pro-Russian Politics in Ukraine without Russia: Old and New Adversaries of the EU Integration. Retrieved from https:// www.iwm.at/europes-futures/publication/reinvention-of-pro-russian-politics-in-ukraine (accessed 17.06.2025) (in English).
23. Military aid provided to Ukraine by European countries between January 2022 and August 2024. Statista. Retrieved from https://www.statista.com/statistics/1499459/europe- an-military-aid-to-ukraine-by-country/ (accessed 17.06.2025) (in English).
24. Military aid to Ukraine from Poland: Summary reports 2022–2024. Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW). https://www.osw.waw.pl. (in English).
25. Not only Leopard: Morawiecki reveals what tanks Poland has sent to Ukraine and what it plans to deliver. NV (2023, February 13). https://nv.ua/ukr/ukraine/events/moraveckiy- rozpoviv-yaki-tanki-polshcha-peredala-ukrajini-ostanni-novini-50305195.html (in English).
26. Number of Ukrainian students in Poland 2023. Statista. Retrieved from https://www.statis- ta.com/statistics/number-of-ukrainian-students-in-poland/ (accessed: 12.06.2025) (in English).
27. Poland allocates aid to Ukraine equivalent to nearly 5 % of its GDP. UATV. https:// uatv.ua/en/poland-allocates-aid-to-ukraine-equivalent-to-nearly-5-of-its-gdp/ (in English).
28. Poland, Estonia, the U.S., and 17 other countries that help Ukraine the most during the war: Ukraine's friends rating. Forbes (2022, August 24). https://forbes.ua/inside/polsh- cha-estoniya-ssha-ta-shche-17-krain-yaki-naybilshe-dopomagayut-pid-chas-viyni-reyting- druziv-ukraini-vid-forbes-24082022-7895 (in English).
29. Polish universities provide scholarships and accommodation for Ukrainian stu- dents (2023). Science in Poland. Retrieved from https://scienceinpoland.pl/en/news/ news,pid,62770.html (accessed 12.06.2025) (in English).
30. Programy wsparcia dla studentów z Ukrainy (2024). Politechnika Gdańska. Re- trieved from https://pg.edu.pl/aktualnosci/2024/wsparcie-dla-ukrainskich-studentow (ac- cessed: 12.06.2025) (in Polish).
31. Rifts and realities: The strained bond between Poland and Ukraine (2023). Europe- an Council on Foreign Relations (ECFR). Retrieved from https://ecfr.eu/article/rifts-and-re- alities-the-strained-bond-between-poland-and-ukraine/ (accessed: 17.06.2025) (in English).
32. Safer to train Ukrainian troops in Poland, says Polish minister. Reuters (2024, May 31). https://www.reuters.com/world/europe/poland-organising-its-45th-package-aid- ukraine-minister-says-2024-05-31/ (in English).
33. Solidarity Lanes: Helping Ukraine export agricultural goods (2023). European Commission. Brussels. Retrieved from https://transport.ec.europa.eu/solidarity-lanes_en (accessed: 17.06.2025) (in English).
34. Solidarity with Ukraine – European Universities Initiative. (2024). Warsaw Univer- sity of Technology. Retrieved from https://eng.pw.edu.pl/Solidarity-with-Ukraine (accessed 12.06.2025) (in English).
35. Stanowisko rządu wobec importu zboża z Ukrainy. (2023). Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Retrieved from https://www.gov.pl/web/rolnictwo (accessed 17.06.2025) (in Polish).
36. Statystyka studentów zagranicznych w Polsce. (2023). Raportsdg.stat.gov.pl. Re- trieved from https://raportsdg.stat.gov.pl/2023/student-foreigners (accessed 12.06.2025) (in Polish).
37. Stezycki, K. (2024, February 21). Polish farmers anger Ukraine with border block- ade, grain spillage. Reuters. Retrieved from https://www.reuters.com/world/europe/polish- farmers-step-up-protests-with-total-blockade-ukrainian-border-2024-02-20/ (accessed: 17.06.2025) (in English).
38. Ukraine Food security and agricultural livelihoods assessment (December 2023) Monitoring report. Retrieved from: https://openknowledge.fao.org/server/api/core/ bitstreams/3426334e-052c-4ee5-80ad-16f57a24af6c/content (in English).
39. Ukraine sues Poland, Hungary and Slovakia over import bans (2023, September 18). Politico. Retrieved from https://www.politico.eu/article/ukraine-sues-poland-hungary- and-slovakia-over-import-bans/ (accessed 17.06.2025) (in English).
40. W Polsce już blisko 50 tys. studentów z Ukrainy Ośrodek Przetwarzania Infor- macji. Retrieved from https://edukacja.rp.pl/uczelnie-wyzsze/art39496621-w-polsce-juz- blisko-50-tys-studentow-z-ukrainy-najczestszym-wyborem-wsrod-cudzoziemcow-bylo- zarzadzanie (accessed: 17.06.2025) (in Polish).
41. Wsparcie MNiSW dla studentów i naukowców z Ukrainy. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Retrieved from https://www.gov.pl/web/nauka/wsparcie-mnisw- dla-studentow-i-naukowcow-z-ukrainygov.pl+1scienceinpoland.pap.pl+1 (accessed: 17.06.2025) (in Polish).
42. Zalewski, M. (2024). Political Polarization and Public Opinion in Poland. Polish Political Science Review. Retrieved from https://sciendo.com/article/10.2478/ppsr-2024- 0014 (accessed: 17.06.2025) (in English).